Ngày 05/01/2013, tại TP Huế, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức hội thảo khoa học quốc gia về dạy học Ngữ văn ở trường phổ thông Việt Nam.

Phát biểu khai mạc tại hội thảo, Thứ trưởng Giáo dục - Đào tạo Nguyễn Vinh Hiển nhấn mạnh: Ngữ văn là một trong những môn học có vị trí và tầm quan trọng số một ở nhà trường phổ thông. Chính vì thế không có bất cứ một nước nào coi nhẹ chương trình môn học này.

Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau việc dạy học môn Ngữ văn ở nước ta vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Làm thế nào để môn học ngữ văn xứng đáng với tầm quan trọng của nó, thật sự là thách thức lớn đối với đội ngũ nhà giáo, các tác giả xây dựng chương trình, biên soạn sách giáo khoa.

Tại hội thảo, các đại biểu đã xem xét các vấn đề: Đánh giá thực trạng việc dạy học Ngữ văn ở trường phổ thông hiện nay, ưu nhược điểm của chương trình, sách giáo khoa, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh, việc bồi dưỡng học sinh giỏi, bồi dưỡng giáo viên và việc đào tạo giáo viên ở các trường sư phạm...

Nhiều ý kiến cho rằng, việc dạy học Ngữ văn ở trường phổ thông hiện nay gặp nhiều rào cản; chương trình sách giáo khoa còn nhiều khuyết điểm, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh còn hạn chế; những bất cập trong việc kiểm tra đánh giá Ngữ văn, sự vận dụng kiến thức của học sinh thiếu sáng tạo, đề thi Ngữ văn còn theo mô típ làm theo, chép lại hay học tác phẩm nào thì thi đúng tác phầm đó… Tất cả những điều này sẽ được kiểm tra lại để Bộ Giáo dục - Đào tạo điều chỉnh, xây dựng và thiết kế lại chương trình sách giáo khoa ngữ văn phù hợp trong giai đoạn sau 2015.

Theo PGS-TS Đỗ Ngọc Thống, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, trong những năm gần đây, số lượng học sinh đăng ký học và thi ban xã hội nhân văn ngày càng ít đi. Năm 2009, chỉ có 1,82% học sinh trung học theo học ban xã hội - nhân văn. Đa phần các em không tránh khỏi những ám ảnh của tương lai không sáng sủa, công việc, lương bổng và các điều kiện cho cuộc sống bình ổn rất bấp bênh. Cho nên, việc dạy học văn ở các trường phổ thông nói chung không mấy khởi sắc, nhất là khu vực phía Nam.

Bên cạnh đó, việc kiểm tra đánh giá Ngữ văn hiện hành chưa đánh giá đúng sự vận dụng kiến thức một cách sáng tạo, đề thi ngữ văn chủ yếu là kiểm tra kiến thức, trí nhớ, tái hiện, làm theo, chép lại ... học tác phẩm nào thi đúng tác phầm đó, chỉ được kiểm tra vào đúng những gì giáo viên đã dạy, trừ một số đề về nghị luận xã hội. Vì vậy chương trình ngữ văn sau 2015 cần thay đổi theo hướng khuyến khích sự sáng tạo, khả năng vận dụng kiến thức đã học về cả nội dung lẫn phương pháp.

Chủ tịch Hội đồng bộ môn Ngữ Văn, GS-TS Nguyễn Minh Thuyết cho rằng: cùng với việc đổi mới nội dung và phương pháp dạy học, chúng ta cần thay đổi quan điểm về sử dụng sách giáo khoa, xây dựng chương trình học theo định hướng năng lực, trao quyền chủ động nhiều hơn cho nhà trường vào giáo viên để lựa chọn nội dung dạy học, lựa chọn tác phẩm văn học thích hợp, đa dạng hoá các hình thức bồi dưỡng tri thức, rèn luyện kỹ năng và nhân cách cho học sinh. Sách giáo khoa cũng cần thể hiện quan điểm sắp xếp hợp lý thời gian học trên lớp với thời gian tự học, thực hành, dã ngoại, tăng tính linh hoạt của chương trình giáo dục mới…

Hội thảo diễn ra đến hết ngày 06/01/2013.